Windows 10 (opnieuw) installeren: de setup-procedure

Hoewel een herinstallatie door menigeen als een vervelende, tijdrovende klus wordt gezien, valt het in de praktijk best mee. Voorwaarde is wel dat er gestructureerd te werk wordt gegaan, het overzichtelijke 10-stappenplan is daarbij een goede leidraad. Is een herinstallatie (nog) niet nodig? Lees deze pagina dan luchtig door of ga direct door naar de pagina over de instellingen van Windows 10.


Voorbereiding

Stel voorafgaande aan een herinstallatie eerst de persoonlijke gegevens veilig, maak een back-up van de hardware drivers en koppel randapparatuur zoals printer, externe schijf, etc. los (deze kunnen beter pas na afronding van de Windows-installatie worden aangesloten zodat eventuele installatieproblemen eenvoudiger te traceren zijn). Desgewenst kan de interne schijf vooraf met alternatieve partitioneringssoftware worden gepartitioneerd, noodzakelijk is dat echter niet omdat de partitie-indeling net zo goed (zo niet beter) tijdens de setup kan worden aangepast.

De herinstallatie van Windows via Systeemherstel

De eenvoudigste manier om een herinstallatie van Windows 10 te doorlopen, is via Systeemherstel: Instellingen, onderdeel Bijwerken en beveiliging, sub Systeemherstel, onderdeel Deze pc opnieuw instellen, knop Aan de slag (bij Deze pc opnieuw instellen). Zet Windows terug naar de fabrieksinstellingen met de optie Alles verwijderen, of kies voor de optie Mijn bestanden behouden zodat de herinstallatie plaatsvindt mét behoud van persoonlijke bestanden. Selecteer de optie Downloaden uit de cloud om de meest recente installatiebestanden te downloaden. Al met al is de herinstallatie via Systeemherstel een ideale oplossing, mits Windows nog wil opstarten en je verder geen wijzigingen wilt aanbrengen aan de partitie-indeling. Hoe deze systeemherstel-procedure in zijn werk gaat, wordt elders op de website beschreven.

Alternatief: de herinstallatie van Windows met een installatiemedium

Als alternatief is de herinstallatie ook op te starten vanaf een Windows 10-installatie-medium (zie kader). Het installatiemedium kan vanuit Windows worden opgestart, of buiten Windows om.

Het installatiemedium vanuit Windows opstarten

Wordt het installatiemedium vanuit Windows opgestart dan kan de herinstallatie worden uitgevoerd met behoud van bestanden en toepassingen (oftewel programma’s). Plaats het installatiemedium dan in het USB-slot en start het bestand setup.exe. Op deze manier wordt Windows opnieuw geïnstalleerd zonder de partitie eerst helemaal leeg te maken. Waar mogelijk blijven oude instellingen, persoonlijke gegevens en geïnstalleerde programma’s behouden. Hoewel dat aantrekkelijk klinkt, kunnen hiermee gemakkelijk problemen uit een eerdere installatie worden overgenomen.

LET OP: Is het installatiemedium vanuit Windows opgestart dan kan de systeempartitie niet worden geformatteerd of gepartitioneerd! Wordt de pc vanaf het installatiemedium opgestart dan speelt dit probleem niet.

Het installatiemedium buiten Windows om opstarten

Begin je liever met een volledig schone lei (zonder restanten van een vorige installatie), wil Windows niet meer opstarten of wil je de partitie-indeling tijdens de setup aanpassen? Laat de computer dan opstarten vanaf het installatiemedium (zodat de herinstallatie buiten Windows om wordt opgestart). Dit gaat het makkelijkst via Instellingen, onderdeel Bijwerken en beveiliging, sub Systeemherstel, knop Nu opnieuw opstarten, óf door de Shift-knop ingedrukt te houden terwijl Windows opnieuw wordt opgestart (via de startknop, knop Aan/uit, Opnieuw opstarten). Met de knop Een apparaat gebruiken kan vervolgens het gewenste medium worden geselecteerd.

TIP: Mogelijk moet eerst het opstartproces in het UEFI/BIOS worden aangepast zodat de computer vanaf USB kan opstarten. Het UEFI/BIOS is meestal bereikbaar met de Del-, F2- of F10-toets tijdens het opstarten van de pc. Zoek naar een term als boot order, boot sequence of iets dergelijks. Wijzig hier de volgorde van de opstartbare media zodat het USB-installatiemedium eerder opstart dan de interne schijf. Is de installatie voltooid, dan kan de schijf eventueel weer als eerste bootoptie worden ingesteld.

WINDOWS 10 INSTALLATIEMEDIUM MAKEN

Ben je niet (meer) in het bezit van het Windows 10-installatiemedium of heb je nog een oude versie, maak dan kan een nieuwe aan met de Windows 10 Media Creatie Tool (download: www.microsoft.com/nl-nl/software-download/windows10; knop Hulpprogramma nu downloaden). Start de tool, ga akkoord met de licentievoorwaarden en kies in het volgende venster voor de optie Installatiemedia (USB-stick, dvd of ISO-bestand) voor een andere pc maken. Let op: eventuele gegevens die nog op de USB-stick staan, worden hiermee overschreven!

Windows 10 DVD of USB installatiemedium maken.

TIP: Start Windows nog wel op maar vertoont deze de nodige problemen? Dan kan Windows via de optie Deze pc nu bijwerken worden hersteld mét behoud van apps, persoonlijke bestanden en instellingen. Altijd handig om te weten!

Selecteer in het volgende scherm de taal van de gebruikersinterface, de versie (de vermelding ‘N’ geeft aan dat MediaPlayer niet in de setup is geïntegreerd) en de architectuur van de gewenste Windows 10-installatie (32- of 64-bits). Kies de bitsversie die overeenkomt met de architectuur van de Windows-versie op de betreffende computer (te achterhalen via Instellingen, onderdeel Systeem, sub Info). Met de optie Beide wordt een installatiemedium gemaakt die geschikt is voor beide bitsversies (bij de installatie zal dan alsnog de juiste bitsversie moeten worden gekozen).  Is de optie Gebruik de aanbevolen opties voor deze pc geactiveerd dan worden de instellingen van de betreffende computer automatisch ingevuld.

Installatiemedium maken: taal, versie en architectuur van de Windows 10 DVD of USB-stick

In het volgende scherm moet worden gekozen tussen een USB-flashstation (waarbij de installatiebestanden direct op een opstartbare USB-stick worden geplaatst) of een ISO-bestand (waarmee vervolgens vanuit de Windows Verkenner een installatie-DVD gebrand kan worden). Lukt het niet om het installatiemedium te maken, probeer het dan nog eens nadat de geïnstalleerde beveiligingssoftware (al dan niet tijdelijk) is verwijderd.

LET OP: De gedownloade installatiebestanden worden opgeslagen in de verborgen systeemmap $Windows.~WS. De bestanden nemen enkele GB’s aan ruimte in beslag en kunnen daarom beter direct weer worden verwijderd nadat het installatiemedium is aangemaakt (als dat nog niet automatisch was gebeurd).


HET VERSCHIL TUSSEN DE 64- EN 32-BITS INSTALLATIE

Windows 10 is als 64- en als 32-bits versie beschikbaar (het geïnstalleerde type systeem is te achterhalen via het configuratiescherm, onderdeel Systeem). De 64-bits versie kan op elke computer worden geïnstalleerd, mits deze van een 64-bits processor is voorzien. Hoewel de 64-bits versie wel wat nadelen kent (zo is niet alle hardware en bijbehorende drivers geschikt voor de 64-bits versie), kan deze versie wél overweg met vrijwel alle 32-bits programma’s. Daarnaast is de 64-bits versie meestal sneller en kan het met meer dan 3 GB aan RAM-geheugen overweg. Installatiebestanden voor de 64-bits versie van Windows worden gemarkeerd met de toevoeging x64, voor de 32-bits versie met x86. De 64-bits programma’s worden standaard in de map C:\Program Files geïnstalleerd en de 32-bits programma’s in de map C:\Program Files (x86). Je moet het maar net even weten!


ISO-BESTANDEN VAN WINDOWS EN OFFICE DOWNLOADEN

Zoek je verder binnen de Microsoft-krochten dan vind je nog vele andere downloads. Maar waarom moeilijk doen als het ook makkelijk kan? De tool Microsoft Windows and Office ISO Download Tool (download: www.heidoc.net/joomla/technology-science/microsoft/67-microsoft-windows-and-office-iso-download-tool) neemt het zoekwerk namelijk uit handen. Zoals uit onderstaande afbeelding blijkt, zijn met deze tool de ISO-bestanden van alle Windows 10-edities (ook van de vorige grote updates), Windows 8.1, Windows 7 en alle Office-versies (vanaf 2007) te downloaden. Ongeacht de taal en direct vanaf de website van Microsoft!

ISO bestanden Windows en Office downloaden

LET OP: Om deze ISO-bestanden te kunnen gebruiken, dien je te beschikken over de bij de oorspronkelijk geïnstalleerde software behorende licentie. Dat kan een productcode zijn, bij Windows 10 is deze echter niet meer nodig omdat de licentie tijdens de activatie al is gekoppeld aan de betreffende hardware.


De Windows 10 setup-procedure

De hierna beschreven procedure gaat ervan uit dat de computer wordt opgestart vanaf het installatiemedium. Hiermee wordt de uitgebreide setup doorlopen, inclusief het partitioneren van de interne schijf. Zodra de pc opnieuw is opgestart en het installatiemedium is gedetecteerd, wordt gevraagd of daarvan moet worden opgestart (bevestig met een willekeurige toetsaanslag). Wordt deze vraag niet gesteld, controleer dan de opstartvolgorde in de UEFI/BIOS en/of steek de USB-stick in een andere type poort (bijvoorbeeld een USB2- in plaats van USB3-poort). Nadat de setup is opgestart wordt direct om de taal-, tijd-, valuta- en toetsenbordinstellingen gevraagd, deze hoeven meestal niet te worden gewijzigd.

De productcode en activatie van Windows

Tijdens de initiële installatie van Windows 10 werd de licentie aan het moederbord en de processor van de pc gekoppeld en bij Microsoft geregistreerd. Bij een herinstallatie van Windows wordt bij de activatieservers van Microsoft gecontroleerd of de licentie al eerder op de betreffende pc is geactiveerd (dit gebeurt op de achtergrond, je merkt er dus niets van). Is dat het geval dan kan het opgeven van de productcode bij de setup worden overgeslagen (link Ik heb geen productcode). Controleer eventueel na afloop van de herinstallatie via Instellingen, onderdeel Bijwerken en beveiliging, sub Activering of de activatie is gelukt. Is dat niet het geval dan kan Windows hier alsnog worden geactiveerd.

TIP: Wordt de productcode van een Windows 10-licentie met andere computers uitgewisseld dan zal dat onherroepelijk leiden tot activatieproblemen. Niet doen dus! Zijn er na herinstallatie problemen met de activatie (bijvoorbeeld na het vervangen van het moederbord of de processor) terwijl je zeker weet dat de productcode niet bij andere pc's is gebruikt, neem dan contact op met Microsoft via de app Hulp vragen (of start een chat via https://support.microsoft.com/nl-nl/contactus/) voor hulp bij het oplossen van het activatieprobleem.

Upgrade of aangepaste installatie

De setup vervolgt met de vraag welke Windows-editie er geïnstalleerd moet worden: Home of Pro (negeer de uitgeklede N-versies). Nadat akkoord is gegaan met de licentievoorwaarden, kan het type installatie worden gekozen: een upgrade-installatie (waarbij het reeds geïnstalleerde besturingssysteem wordt bijgewerkt) of een aangepaste installatie (waarbij alle bestanden op de systeempartitie worden verwijderd). Een upgrade-installatie is echter alleen toegankelijk wanneer het installatiemedium vanuit Windows is opgestart, vervolg de procedure daarom via de aangepaste installatie.

Een partitie selecteren

Tijdens de installatie wordt gevraagd op welke partitie Windows geïnstalleerd moet worden. Wordt de huidige systeempartitie geselecteerd dan worden de bestanden van de oude Windows-installatie automatisch naar de map C:\Windows.old verplaatst (deze map wordt na 10 dagen automatisch door Schijfopruiming verwijderd). Kunnen alle gegevens van de partitie worden verwijderd (zodat Windows zo schoon mogelijk wordt geïnstalleerd), formatteer de partitie dan via de optie Formatteren. Of nog liever: partitioneer de schijf in zijn geheel opnieuw zodat ook alle ondersteunende verborgen systeempartities opnieuw aangemaakt worden! Verwijder hiervoor alle partities (klik één of meerdere keren op de optie Verwijderen; zie afbeelding) en maak vervolgens een nieuwe partitie aan met de optie Nieuw. Geef daarbij de gewenste partitiegrootte op (de maximaal beschikbare ruimte is reeds ingevuld, maar kan worden aangepast naar gelang de extra partities die eventueel nog moeten worden toegevoegd). Bevestig met de knop Toepassen.

Nu Windows 10 is geïnstalleerd, wordt de computer opnieuw opgestart waarna de privacyinstellingen doorlopen kunnen worden en het gebruikersaccount verder kan worden afgesteld.

FOUTMELDING GPT-SCHIJF TIJDENS SETUP

De Windows-installatie kan op twee manieren worden opgestart: zonder en met UEFI-ondersteuning. Wordt de installatie op de normale manier opgestart terwijl de betreffende interne schijf reeds volgens GPT is gepartitioneerd, dan verschijnt (op het moment dat de Windows-partitie moet worden geselecteerd) de foutmelding “Kan Windows niet op deze schijf installeren. De geselecteerde schijf heeft een GPT-partitiestijl.”. Wordt de installatie daarentegen volgens UEFI opgestart en is de betreffende interne schijf reeds volgens MBR gepartitioneerd dan verschijnt de foutmelding "Kan Windows niet op deze schijf installeren. De geselecteerde schijf bevat een MBR-partitietabel. Op EFI-systemen kunt u Windows alleen op GPT-schijven installeren.". Er zijn dan twee opties: óf de gehele interne schijf wordt opnieuw gepartitioneerd óf de setup wordt afgebroken om de computer volgens de andere methode op te starten (te wijzigen in de opstartopties van de UEFI dan wel het BIOS). Zie de pagina over het partitioneren volgens MBR en GPT tijdens de setup voor meer informatie.


WORDT DE INTERNE SCHIJF NIET HERKEND?

Geeft de setup geen opties weer bij het selecteren van de systeempartitie dan wordt de interne schijf niet herkend. Dit kan verschillende oorzaken hebben, bijvoorbeeld omdat er nog geen drivers binnen Windows 10 beschikbaar zijn voor de gebruikte SATA-controller (de hardware voor de aansturing van aangesloten SATA-schijven) of RAID-configuratie (een combinatie van twee of meer samenwerkende interne schijven ten behoeve van een veiliger en/of sneller systeem). De ontbrekende drivers moeten dan tijdens de setup met de optie Stuurprog. laden vanaf CD, DVD of USB-stick worden geïnstalleerd. De drivers voor de SATA- en RAID-controller staan doorgaans op de bij het moederbord meegeleverde CD/DVD met hardware drivers. Het is echter beter de meest recente drivers te downloaden van de website van de moederbordfabrikant (zie de pagina over apparaatbeheer voor meer informatie over het installeren van hardware drivers).


SATA-CONFIGURATIE WIJZIGEN VAN IDE NAAR AHCI

Een interne SATA-schijf kan op verschillende manieren worden aangestuurd: op de ouderwetse manier met IDE of met de meer geavanceerde AHCI-ondersteuning. AHCI (Advanced Host Controller Interface) zorgt voor merkbaar betere prestaties (met name bij SSD-schijven), deze heeft dan ook de voorkeur boven IDE. De ingestelde SATA-configuratie is terug te vinden in het UEFI/BIOS (meestal te bereiken door bij het opstarten van de computer herhaaldelijk op de Del-toets te drukken) met een optie die lijkt op Native SATA support/AHCI Mode. Wordt de SATA-configuratie na de installatie van Windows gewijzigd van IDE-modus naar AHCI-modus, dan is de kans groot dat Windows niet meer opstart. Dat komt omdat de voor AHCI benodigde drivers nog niet zijn geïnstalleerd. Dit is uiteraard op te lossen door Windows opnieuw te installeren, maar daar zit je vast niet op te wachten...

Gelukkig is er een superhandige truc waarmee de AHCI-modus alsnog succesvol geactiveerd kan worden! Open in Windows de Windows PowerShell (Admin) (via een rechter muisklik op Start) en geef het commando BCDEDIT /set safeboot minimal (dit commando laat Windows voortaan in de veilige modus opstarten). Start de computer opnieuw op, ga direct door naar het UEFI/BIOS, wijzig bij de SATA-configuratie de IDE- naar de AHCI-modus en herstart de computer nog een keer. Windows start nu in veilige modus op en wordt als gevolg daarvan automatisch voorzien van de benodigde AHCI-drivers. Start tot slot de PowerShell weer op, geef dit keer het commando BCDEDIT /deletevalue safeboot, herstart Windows en het probleem is opgelost!

LET OP: Staat de SATA-configuratie in de RAID-modus (in plaats van IDE of AHCI), wijzig deze dan niet! Bij RAID wordt een verzameling schijven gebundeld tot één nieuwe schijf met als doel de veiligheid en de snelheid te verhogen.



DOOR SYSTEEM GERESERVEERDE PARTITIE

Wordt de DVD op de gebruikelijke wijze opgestart dan wordt naast de Windows-partitie óók een primaire door het systeem gereserveerde partitie van 300 MB aangemaakt (voor de Windows Recovery Environment en BitLocker). Is de computer voorzien van UEFI (in plaats van een BIOS) dan kan de DVD ook als UEFI worden opgestart, in dat geval wordt een herstelpartitie van 500 MB (voor de Windows Recovery Environment), een EFI-systeempartitie van 100 MB (voor de noodzakelijke EFI-opstartbestanden van Windows) en een door Microsoft gereserveerde verborgen MSR-partitie van 16 MB (onder andere voor BitLocker) aangemaakt. BitLocker (voor encryptie van partities) wordt zelden toegepast en de herstelwerkzaamheden die met de Windows Recovery Environment (WinRE) uitgevoerd kunnen worden, zijn nog vanaf de Windows-DVD op te starten. Vandaar dat de gereserveerde partities niet altijd nodig zijn, de aanmaak ervan kan echter alleen worden voorkomen door de interne schijf voorafgaande aan de setup te partitioneren en/of de reeds aanwezige primaire partitie tijdens de setup enkel te formatteren (en dus niet te verwijderen).

TIP: Mislukt de installatie van een onderdelenupdate en wordt daarbij de foutmelding 'De door het systeem gereserveerde partitie kan niet worden bijgewerkt' getoond? Dit wordt veroorzaakt doordat de gereserveerde systeempartitie over onvoldoende vrije schijfruimte beschikt om de benodigde aanpassingen door te voeren. Om deze partitie te kunnen vergroten, moet eerst ruimte worden vrijgemaakt door de C:-partitie aan de voorkant te verkleinen. Hiervoor is alternatieve partitioneringssoftware zoals EaseUS Partition Master Free nodig. Elders op deze website staat uitgelegd hoe de foutmelding 'De door het systeem gereserveerde partitie kan niet worden bijgewerkt' is te voorkomen.


De eerste keer opstarten van Windows 10

Nu Windows 10 is geïnstalleerd, wordt de computer opnieuw opgestart en vervolgt de setup met de persoonlijke instellingen. De eerste schermen gaan over het instellen van het land of de regio (Nederland/België) en de toetsenbordindeling (Verenigde Staten (internationaal)/Belgisch (punt); voeg alleen een extra toetsenbordindeling toe wanneer daar behoefte aan is). Nadat een naam aan de pc is gegeven, wordt bij de Pro-versie nog gevraagd of Windows 10 moet worden ingesteld voor persoonlijk gebruik (zodat je zelf het volledige beheer over de pc hebt) of voor een organisatie (zodat het beheer wordt overgelaten aan de school of de werkgever). Gaat het om een privé computer, kies dan voor persoonlijk gebruik. Het tijdens de setup aangemaakte gebruikersaccount moet verplicht worden gekoppeld aan een Microsoft-account. Werk je liever met een ‘ouderwets’ lokaal gebruikersaccount (zodat er geen synchronisatie met de online opslag plaatsvindt)? Maak dan gebruik van de volgende workaround: geef een e-mailadres op waarvan bekend is dat deze door Microsoft is geblokkeerd (bijvoorbeeld info@test.nl), en een willekeurig wachtwoord. De setup zal nu aangeven dat het wachtwoord onjuist is, en de procedure opstarten om alsnog een lokaal gebruikersaccount aan te maken. Of wacht nog even met aansluiten van de netwerkkabel en/of het opzetten van de wifi-verbinding, ook dan wordt een lokaal gebruikersaccount aangemaakt! De volgende stap is het aanmaken van het gebruikersaccount en het doorlopen van de privacyinstellingen.

AANMELDEN MET EEN LOKAAL GEBRUIKERSACCOUNT

Het tijdens de setup aangemaakte gebruikersaccount moet verplicht worden gekoppeld aan een Microsoft-account. Werk je liever met een ‘ouderwets’ lokaal gebruikersaccount (zodat er geen synchronisatie met de online opslag plaatsvindt)? Maak dan gebruik van de volgende workaround: geef een e-mailadres op waarvan bekend is dat deze door Microsoft is geblokkeerd (bijvoorbeeld info@test.nl), en een willekeurig wachtwoord. De setup zal nu aangeven dat het wachtwoord onjuist is, en de procedure opstarten om alsnog een lokaal gebruikersaccount aan te maken. Als alternatief kan natuurlijk ook gewoon met een Microsoft-account worden aangemeld, om deze na afloop van de setup om te zetten naar een lokaal gebruikersaccount via Instellingen > Accounts > Uw info, link In plaats daarvan aanmelden met een lokaal account.

LET OP: Houd de naam van het lokale account bij voorkeur kort, zonder spaties en andere rare tekens, dit voorkomt problemen met apps. Hoewel een wachtwoord wordt aanbevolen, is dat voor lokale accounts niet verplicht. Wil je het lokale account bij nader inzien alsnog aan een Microsoft-account koppelen, dan kan dat via de link In plaats daarvan aanmelden met een Microsoft-account.


Sluit tot slot de randapparatuur (zoals printer, kaartlezer, externe schijf, etc.) weer aan, de bijbehorende hardware drivers worden automatisch via Windows Update geïnstalleerd. Ontbreken er nog drivers (te zien aan de gele uitroeptekens in Apparaatbeheer), zet deze dan terug met behulp van de eerder gemaakte back-up van de drivers.

MULTIBOOT: DE OUDE INSTALLATIE VERWIJDEREN

Is het besturingssysteem op een andere partitie geïnstalleerd dan de reeds aanwezige Windows-installatie (dus zonder eerst de oude installatie door middel van partitioneren en formatteren te verwijderen)? Dan zie je bij het opstarten een keuzemenu met daarin zowel het oude als het nieuwe besturingssysteem. In feite is er dan sprake van een multiboot-opstelling waarbij elke Windows-installatie een eigen schijfletter heeft.

De overbodige vermelding (die mogelijk verwijst naar een niet meer aanwezig besturingssysteem) is eenvoudig te verwijderen: start op met de te behouden Windows-installatie, open MSCONFIG (via de zoekfunctie), tabblad Computer opstarten, selecteer de te verwijderen vermelding (de opgestarte Windows-installatie is te herkennen aan de vermelding Huidig besturingssysteem), knop Verwijderen. Desgewenst kan de bijbehorende partitie (indien nog aanwezig) vervolgens vanuit de Windows Verkenner worden leeggehaald en/of geformatteerd zodat deze ruimte beschikbaar komt voor andere zaken.

TIP: Wil je een geïnstalleerd besturingssysteem aan het keuzemenu toevoegen of wijzigingen aanbrengen in de opstartopties, dan kan je beter een tool gebruiken als EasyBCD (download: www.neosmart.net/EasyBCD/; download via de knop Register). Via EasyBCD is het uiteraard ook mogelijk om ongewenste vermeldingen uit het opstartmenu te verwijderen (via de knop Edit Boot Menu, knop Delete), voor dit probleem is dat echter wat omslachtig.

Met EasyBCD (dus zonder BCDEDIT) de BCD aanpassen.

Voor meer informatie over het realiseren van een multiboot-computer, het commando BCDEDIT en het handmatig aanpassen van de BCD wordt verwezen naar elders op deze website en naar de informatie van Microsoft over de BCD (https://docs.microsoft.com).



© 2001-2024 - - SchoonePC - Rotterdam - Privacyverklaring