De privacy-beer is los, en het kan haast niet anders of er gaat de komende jaren nog veel veranderen. Één van de gevolgen van de privacywetgeving is dat bezoekers overstelpt worden met vele cookiemeldingen wanneer ze een website voor het eerst bezoeken. De nieuwe privacywet verplicht websitebeheerders namelijk toestemming te vragen voor het verzamelen en opslaan van persoonlijke gegevens met als doel de bezoeker op internet te volgen.
Hoewel voor deze meldingen vaak een herkenbaar standaard sjabloon wordt gebruikt, kost het elke keer opnieuw even tijd om te lezen waarmee je akkoord gaat. Met het achteloos wegklikken van de meldingen ga je in veel gevallen gewoonweg akkoord met alle opties, en dus indirect ook met het verzamelen van privacygevoelige informatie, het plaatsen van trackingcookies en het tonen van persoonlijk gemaakte advertenties. Bij menig website ga je zelfs stilzwijgend akkoord met de trackingcookies wanneer je verder bladert op de website, ongeacht of je daadwerkelijk akkoord bent gegaan. En dan zijn er ook nog websites waarbij je de cookies eerst moet accepteren voordat je de pagina überhaupt kan bekijken (ook wel een cookiemuur genoemd). Kortom: de door de wetgever verplichte cookiemeldingen zijn hoogst irritant, kosten veel tijd en moeite en schieten hun doel volledig voorbij...
Om wat voor soort cookies gaat het nu precies? Voor een optimale werking van websites worden functionele cookies gebruikt: deze cookies zorgen ervoor dat specifieke door de gebruiker toegepaste instellingen (zoals de lettergrootte, de inhoud van een winkelmandje e.d.) worden onthouden.
Daarnaast worden vaak ook analytische cookies van derden opgeslagen om het gedrag van bezoekers(stromen) te analyseren. Zo kunnen bijvoorbeeld obstakels in de lay-out van de website, dode links en problemen in het bestelproces worden achterhaald. Deze informatie wordt gebruikt om de website te verbeteren, hetgeen uiteindelijk ook weer ten goede komt aan toekomstige bezoekers. Zo maken vrijwel alle websitebeheerders gebruik van Google Analytics waarmee onder andere wordt bijgehouden hoe de bezoeker naar de website is geleid, of je een terugkerende bezoeker bent, welke pagina's achtereenvolgens worden geopend, hoe lang elke pagina wordt bekeken, of er wat is besteld en via welke pagina de website weer wordt verlaten. Daarnaast wordt opgeslagen welk type apparaat, besturingssysteem en browser wordt gebruikt, wat de beeldscherminstellingen zijn, welke internetprovider wordt gebruikt e.d.
Marketingcookies (ook wel trackingcookies genoemd) verzamelen min of meer vergelijkbare informatie, maar dan met het doel om inzicht te krijgen in het gedrag en interesses van individuele bezoekers. Zo houden marketingcookies bij welke pagina's zijn bezocht, op welke advertenties wordt geklikt, welke producten zijn gekocht, welke video's zijn bekeken, welke software wordt gebruikt, waar je je tijd zoal aan besteedt, waar je duidelijk geen interesse in hebt en ga zo maar door. Je kan het zo gek niet bedenken of het wordt gemeten! Het gaat zelfs zó ver dat activiteiten op verschillende apparaten (zoals je PC, tablet en mobiel) aan elkaar gekoppeld kunnen worden.
Op basis van het gedrag en de persoonlijke interesses stellen advertentienetwerken een marketingprofiel samen zodat advertenties daarop afgestemd kunnen worden. Gepersonaliseerde advertenties leveren nu eenmaal meer op omdat daarmee op subtiele wijze op de emoties van bezoekers ingespeeld kan worden. En dat wordt dan ook volop gedaan! Zo worden bijvoorbeeld regelmatig zogenaamde remarketing-advertenties getoond: advertenties die zijn gebaseerd op eerder bekeken producten (waarin je doorgaans al lang niet meer bent geďnteresseerd...).
Voor de grote jongens is het inmiddels een koud kunstje om een compleet gebruikersprofiel samen te stellen. Cookies zijn daar eigenlijk niet meer voor nodig, de gegevens worden namelijk simpelweg gekoppeld aan het Gmail-, Facebook- of Microsoft-account. Aangezien met deze accounts op meerdere apparaten en bij meerdere websites cq. programma's wordt aangemeld, is het verband eenvoudig gelegd.
Zo koppelt Facebook de gebruikersgegevens van Facebook, WhatsApp, Instagram en bezochte websites (gemeten met de like-knoppen en video's van Facebook die op menig website worden getoond) aan elkaar. Ook Google verzamelt een zee aan persoonlijke informatie via aan elkaar gekoppelde producten zoals hun zoekmachine, Google Maps, YouTube en Gmail. Dat gaat zo ver dat zelfs de resultaten van een zoekopdracht op je interesses worden aangepast! En wat te denken van de gegevens die worden verzameld met Android (het besturingssysteem van de meeste telefoons) en hun advertentienetwerk! Naar ik vermoed valt de informatie die Microsoft met Windows verzamelt hier nog bij in het niet, hetgeen wellicht komt omdat Windows-gebruikers qua privacy kritischer zijn dan Android-gebruikers.
Het is voor gebruikers nauwelijks te overzien welke informatie wordt verzameld en hoe deze marketingtechnisch kan worden gebruikt. Men leeft ook vaak met de misvatting dat het wel los zal lopen met die persoonlijke beďnvloeding en is in de waan dat marketing geen enkele invloed op hun doen en laten heeft. Je staat daarom al direct met 2-0 achter. Dat kan verregaande consequenties hebben, de weergegeven persoonlijke advertenties geven immers een aardig beeld van iemands interesses. Sterker nog, dankzij de zeer grote verzameling statistisch materiaal en AI kan Google al veel meer over je toekomstige gedrag voorspellen dan je eigen familie en vrienden. De schandalen rondom Facebook en Cambridge Analytica hebben wel duidelijk gemaakt dat de mogelijkheden ons voorstellingsvermogen ruimschoots overtreffen...
Het is maar de vraag of het het waard is om zoveel van je privacy prijs te geven. De verzamelde informatie is in ieder geval zó waardevol dat het gehele businessmodel van Facebook en Google erop is gebaseerd. De strijd om de consument is zelfs zo hevig dat online shops en informatieve websites alleen nog kunnen overleven dankzij deze advertentienetwerken. Dit proces is zó complex en vérstrekkend dat zelfs de websitebeheerders die gebruik maken van advertentienetwerken de gevolgen ervan voor hun bezoekers niet kunnen overzien. Gelukkig beginnen steeds meer mensen zich te realiseren wat de impact is van het verzamelen van persoonlijke informatie en nemen zelf maatregelen.
Het is duidelijk dat de verplichte cookiemelding voor het verzamelen van informatie niet voldoet. Meestal zijn de cookiemeldingen opgebouwd volgens het opt-out principe (waarbij de bezoeker daadwerkelijk opties moet uitschakelen om niet zomaar gevolgd te worden), het is echter maar de vraag of dat mag. Wordt er echter een verplichte opt-in oplossing van gemaakt (waarbij er pas gegevens mogen worden verzameld wanneer hier expliciet toestemming voor gegeven is) dan past menig websitebeheerder de cookiemelding gewoonweg aan zodat de website alleen nog bezocht kan worden nadat akkoord is gegaan met de marketingcookies. De te verzamelen informatie is immers té waardevol om te laten lopen. Hier gaat pas wat in veranderen als er strengere regels komen voor het verzamelen van dergelijke privacygevoelige informatie. De ontwikkelingen gaan echter zo snel dat de wetgeving altijd achter de feiten aan zal blijven lopen. Er zal dus alleen verandering komen als gebruikers het heft in eigen hand gaan nemen...
Om te beginnen kan je de cookies blokkeren via de instellingen van de browser en de vele advertentienetwerken blokkeren met een invoegtoepassing in de browser. Dit heeft echter geen effect op andere programma's, vandaar dat het verstandiger is om het HOSTS-bestand aan te passen zodat de ontelbare advertentienetwerken (en malware distribuerende websites) bij alle programma's worden geblokkeerd. Bijkomend voordeel van een aangepast HOSTS-bestand is dat het browsen op internet aanzienlijk sneller verloopt (er worden immers geen advertenties meer geladen). Dit kan het makkelijkst met een tool als HostsMan worden gerealiseerd (hoe dat moet staat op mijn website uitgelegd). Het is vast wishful thinking, maar het wordt tijd dat deze optie standaard vanuit Windows Beveiliging wordt aangeboden...
Is je privacy daarmee volledig beschermd? Nou, nee. Zolang gebruik wordt gemaakt van online diensten, wordt er nu eenmaal privacygevoelige informatie uitgewisseld. Het is dus belangrijk om te controleren welke informatie wordt bewaard door de gebruikte diensten (zoals Google, Facebook, Microsoft e.d.). Windows 10 krijgt gelukkig ook steeds meer opties om controle over je privacy te krijgen (via Instellingen, onderdeel Privacy en de via het Microsoft-account online opgeslagen gegevens). Dat is nog lang niet afdoende, maar je zult het er voorlopig mee moeten doen.
Bij social media moet een afweging worden gemaakt of de voordelen van de vooruitgang opwegen tegen de nadelen. Zo hebben de recente privacy-schandalen rondom Facebook menigeen doen inzien dat zijn of haar privéleven als lucratieve handelswaar wordt gebruikt. Het gebruik van Facebook is daardoor aanzienlijk verminderd. Inmiddels zijn er ook al WhatsApp-gebruikers die hun account om privacy-redenen hebben stopgezet, maar dat gaat mij eerlijk gezegd wat te ver...
Veel online diensten bieden de mogelijkheid om met een social media-account (zoals een Facebook- of Google-account) aan te melden, zogenaamd voor het gemak. Het is de vraag of dat verstandig is, aangezien daarmee je interesse in de betreffende dienst wordt toegevoegd aan je gebruikersprofiel. Dit is eenvoudig te voorkomen door in plaats daarvan aan te melden met een gebruikersnaam/e-mailadres en wachtwoord.
Dan het zoeken op internet. We doen dat allemaal met Google, een uiterst efficiënte gratis zoekdienst waar velen dagelijks gebruik van maken. Hoewel, gratis? De aan de hoogste bieder verkochte advertenties drukken de echte zoekresultaten steeds verder naar beneden. Het is duidelijk dat er veel geld wordt verdiend aan onze zoekopdrachten. Velen beseffen echter niet dat elke zoekopdracht en aangeklikt zoekresultaat wordt geregistreerd en aan je gebruikersprofiel wordt toegevoegd.
Aangezien het geen optie is om de zoekmachine Google niet meer te gebruiken, is Startpage (www.startpage.com) een goed alternatief. Startpage heeft een deal met Google gesloten zodat gebruik mag worden gemaakt van de resultaten van hun zoekmachine (inclusief de advertenties). Maar dan zonder schending van je privacy! Bij het gebruik van Startpage wordt NIETS geregistreerd of bewaard, vandaar dat steeds meer mensen (en vooral bedrijven!) hierop overstappen. Houd er wel rekening mee dat de bescherming weer ophoudt na het klikken op een zoekresultaat (hiervoor biedt Startpage met de link Anonieme Weergave een geanonimiseerde, maar helaas soms wat tegenvallende weergave van websites aan).
De mogelijkheden van Startpage zijn wel minder uitgebreid dan die van Google zelf: zo ontbreekt het automatisch aanvullen en wordt bij het zoeken naar een adres geen kaart van Google Maps weergegeven. Dat heeft mij er echter niet van weerhouden om op al mijn apparaten de startpagina te wijzigen in www.startpage.com (en daarmee meer grip op mijn privacy te krijgen)!
© 2001-2024 - Menno Schoone - SchoonePC - Rotterdam - Privacyverklaring