PDF-bestanden lezen, maken en bewerken

Er wordt nogal wat informatie aangeboden in het PDF-bestandsformaat (Portable Document Format), waaronder handleidingen, brochures, formulieren, notulen, nieuwsbrieven, etc. En dat is niet zo gek, dit type bestandsformaat heeft namelijk een belangrijk voordeel: de door de maker toegepaste lay-out blijft behouden, ongeacht de gebruikte PDF-lezer, apparaat en besturingssysteem (Windows, Android, iOS, Linux e.d.). Een PDF-bestand ziet er dus altijd hetzelfde uit! Bijkomend voordeel is dat de inhoud van een PDF-bestand niet zomaar kan worden aangepast, zeker wanneer deze is beveiligd. Het PDF-formaat is daarom ook een ideaal bestandsformaat voor het versturen van sollicitatiebrieven, facturen en andere belangrijke documenten.


PDF-bestanden lezen

De meeste internetbrowsers kunnen prima worden gebruikt om PDF-bestanden te lezen. Er zijn echter ook geavanceerdere tools met meer mogelijkheden, zoals Adobe Acrobat Reader (download: https://get.adobe.com/nl/reader/) en Foxit Reader (download: www.foxit.com/nl/pdf-reader/; deactiveer tijdens de setup de extra aangeboden componenten en negeer de gratis proefversie).

TIP: Wordt bij het openen van een PDF-bestand een foutmelding getoond, onverwacht om een wachtwoord gevraagd of gebeurt er helemaal niets? Dan gaat het wellicht om verouderde PDF-software die niet overweg kan met een bestand dat is beveiligd met een recentere versleutelingstechniek. Dit probleem is eenvoudig op te lossen door de meest recente versie van de PDF-software te installeren.

PDF-bestanden maken

Professionals gebruiken voor het maken en bewerken van PDF-bestanden meestal het programma Adobe Acrobat ( www.adobe.com/nl/acrobat.html), de grote broer van de gratis PDF-lezer Adobe Acrobat Reader. Acrobat is een vrij prijzig programma, zeker wanneer je het slechts sporadisch gebruikt. Er zijn ook gratis alternatieven maar zoals bij alle gratis software geldt ook hier dat de mogelijkheden beperkter zijn!

Een bestand opslaan als PDF-bestand

Menig programma (zoals die uit het Office-pakket van Microsoft 365) heeft de mogelijkheid om een bestand simpelweg als PDF-bestand op te slaan. In Word gaat dit bijvoorbeeld via Bestand, optie Opslaan als, kies een map via de optie Bladeren en wijzig vervolgens de bestandsextensie van *.docx naar *.pdf. Beveilig het PDF-bestand desgewenst tijdens het opslaan direct met een wachtwoord via de knop Opties (in het venster Opslaan als), optie Document met een wachtwoord versleutelen.

Een bestand afdrukken naar een PDF-bestand

Een document kan ook met behulp van een virtuele printer naar een PDF-bestand worden omgezet. Het wordt een virtuele printer genoemd omdat het programma na installatie als printer wordt toegevoegd aan de printmenu’s van geďnstalleerde programma’s. Het voordeel van een PDF-printer is dat deze vanuit elk willekeurig programma kan worden gebruikt, en dus elk type bestand naar PDF kan omzetten. De in Windows 11 aanwezige PDF-printer Microsoft Print to PDF biedt helaas geen geavanceerde mogelijkheden. Gelukkig zijn er voldoende gratis alternatieven, zoals PDFill PDF & Image Writer (download: www.pdfill.com/download.html; onderdeel van het PDFill-pakket).

NAPS2 slaat gescande tekst op als een doorzoekbaar PDF-bestand

Door een document te scannen kan deze als PDF-bestand worden opgeslagen. Hoewel de meeste scanners kunnen worden aangestuurd met de (via de Store te downloaden) app Windows Scanner, bevat deze tool weinig opties. Wat dat betreft is NAPS2 (download: www.naps2.com) interessanter: deze tool ondersteunt vele scanners en kan scans in vele bestandsformaten opslaan, waaronder TIFF, JPEG, BMP, PNG en PDF. De meest interessante feature is echter tekstherkenning (OCR) waardoor aangemaakte PDF-bestanden doorzoekbaar zijn en de teksten geselecteerd en gekopieerd kunnen worden. Activeer via de knop OCR de optie PDFs doorzoekbaar maken middels OCR en stel de OCR-taal in op Dutch zodat bij tekstherkenning een Nederlands woordenboek wordt gebruikt. Genereer vervolgens met de knop PDF opslaan een PDF-bestand van een scan om het resultaat te zien. Hoewel OCR zelden feilloos werkt, is het resultaat van hoog niveau.

Scannersoftware NAPS: afbeelding scannen naar PDF met OCR tekstherkenning

SCANNEN NAAR PDF-BESTAND

Meestal is bij een TWAIN-scanner wel software meegeleverd om scans om te zetten naar PDF, dit kan echter ook met de tool ScanToPDF (download: www.hexonic-software.com)! Zo kan een stapeltje A4-tjes in een handomdraai naar een PDF-bestand worden omgezet. Hoewel ScanToPDF ook afbeeldingen naar PDF kan omzetten, heeft de tool ImageToPDF (van dezelfde maker) daar betere opties voor.


PDF-bestanden bewerken

Er zijn ook voldoende gratis tools om PDF-bestanden te bewerken, maar helaas kan geen enkele tippen aan de mogelijkheden van het commerciële Adobe Acrobat. Toch wil ik er wel een paar benoemen als gratis alternatief.

PDF-XChange Viewer

PDF-XChange Viewer (download: www.tracker-software.com/product/pdf-xchange-viewer) wordt niet alleen gebruikt als PDF-lezer maar kan ook bewerkingen op onbeveiligde PDF-bestanden uitvoeren, zoals het toevoegen van (opgemaakte) tekst, notities en elementen. De veelheid aan bewerkingsopties (waarvan een deel gratis is te gebruiken) is overweldigend, neem dus even de tijd om de mogelijkheden te ontdekken!

PDF Change Viewer

PDF24 Creator Toolbox

Met PDF24 Creator Toolbox (download: https://tools.pdf24.org/nl/creator) beschik je over een grote gereedschapskist om PDF-bestanden te bewerken. Denk bijvoorbeeld aan het roteren, toevoegen en verwijderen van pagina’s en het samenvoegen, splitsen, comprimeren, optimaliseren, beveiligen en ontgrendelen van PDF-bestanden.

PDF24 Toolbox

PDFill PDF Tools

Met PDFill PDF Tools (download: www.pdfill.com/download.html) kunnen de volgende bewerkingen op PDF-bestanden worden uitgevoerd (de nummers komen overeen met de knopnummers):

  1. Merge PDF Files: PDF-bestanden samenvoegen
  2. Split or Reorder Pages: pagina's uitnemen, afsplitsen en/of verwijderen
  3. Encrypt and Decrypt Options: PDF-bestanden beveiligen en/of ontsleutelen
  4. Rotate or Crop PDF Pages: PDF-bestanden roteren en/of bijsnijden
  5. Reformat Multiple Pages: paginaformaat aanpassen
  6. Add Header and Footer: kop- en voettekst toevoegen
  7. Add Watermark by Text: tekst toevoegen als watermerk
  8. Add Watermark by Image: een afbeelding toevoegen als watermerk
  9. Convert Images to PDF: afbeeldingen converteren naar een PDF-bestand
  10. Convert PDF to Images: PDF-bestand converteren naar een afbeelding
  11. PDF Form Field Operations: formulierveld-bewerkingen
  12. Convert PostScript into PDF: PostScript-bestanden converteren naar PDF
  13. Add PDF Information: de in het PDF-bestand opgeslagen informatie (titel, auteur, e.d.) toevoegen en/of wijzigen
  14. Scan into Image or PDF: afbeeldingen inscannen en opslaan als afbeeldingsbestand (PNG, JPG, BMP, TIF of GIF) of PDF-bestand
  15. Create Transparent Image: afbeelding transparant maken (niet voor PDF-bestanden)

PDFill tools

TIP: Via View, Units kan de maateenheid worden gewijzigd naar centimeters.

Miniaturen van PDF-bestanden in de Windows Verkenner weergeven

De PDF-pictogrammen in de Windows Verkenner kunnen gewijzigd worden in miniaturen van de inhoud van de PDF-bestanden. Hiervoor moet de gratis app Adobe Acrobat Reader DC (download: https://get.adobe.com/nl/reader/) geďnstalleerd worden. Stel deze software vervolgens in als standaard-app voor PDF-bestanden (zodat alle PDF-bestanden in de Windows Verkenner het Adobe-icoontje krijgen). Dat kan aan het einde van de setup, of vanuit de Windows Verkenner door met de rechter muisknop op een PDF-bestand te klikken, optie Openen met, optie Kies een andere app, selecteer Adobe Acrobat Reader DC, knop Altijd (Windows 10: activeer optie Altijd deze app gebruiken voor het openen van .pdf-bestanden). Tot slot moet het Adobe-icoontje nog gewijzigd worden in een miniatuur van het specifieke PDF-bestand, dat gaat als volgt: open Acrobat Reader, optie Bewerken, optie Voorkeuren, onderdeel Algemeen, activeer de optie Voorbeelden van PDF-miniaturen inschakelen in Windows Verkenner en bevestig met de knop OK (scrol naar beneden als deze knop niet zichtbaar is). Wijzig zo nodig de grootte van de pictogrammen in de Windows Verkenner zodat de inhoud enigszins herkenbaar wordt. Dit gaat via de knop Weergeven (Windows 10: tabblad Beeld, onderdeel Indeling), optie Grote pictogrammen of Extra grote pictogrammen. Het opbouwen van de miniaturen kost wel veel tijd en systeembronnen, stel jezelf daarom de vraag of het daadwerkelijk een toegevoegde waarde is! De opgebouwde PDF-miniaturen blijven behouden wanneer de optie weer wordt uitgeschakeld (het duurt even voordat de miniaturen weer worden teruggezet naar het Adobe-icoontje).

Windows Verkenner: PDF-miniatuur vs een voorbeeld

TIP: Als alternatief kan je er ook voor kiezen om de inhoud van PDF-bestanden in het voorbeeldvenster van de Windows Verkenner weer te geven. Deze optie is te vinden via de knop Weergeven, optie Weergeven (Windows 10: tabblad Beeld, onderdeel Deelvensters), optie Voorbeeldvenster.

Windows Verkenner: weergave PDF-bestand in voorbeeldvenster

PDF-formulier digitaal ondertekenen

Nadat het PDF-formulier is geopend in een PDF-lezer (zoals Adobe Acrobat Reader, Foxit Reader en vrijwel alle browsers), kunnen alle formuliervelden worden ingevuld. In tegenstelling tot de 'gewone' gekleurde invoervelden (die met het toetsenbord kunnen worden ingevuld), kan de handtekening alleen met een digitale pen, aanraakscherm, muis of touchpad worden geplaatst. Niet iedereen beschikt echter over zo'n pen of aanraakscherm, en met de muis of touchpad tekenen blijft lastig (zelfs als er tijdens het zetten van de handtekening flink wordt ingezoomd).

Handtekening plaatsen met Edge

De browser Edge is de standaard app van Windows voor het lezen van PDF-bestanden. Om in Edge een handtekening te zetten, gebruik je de knop Tekenen in de menubalk (zie afbeelding). Zoom eventueel eerst in via Instellingen en meer, knop Inzoomen (of met het scrolwiel van de muis in combinatie met het ingedrukt houden van de Ctrl-toets). Is de handtekening mislukt, gebruik dan de knop Wissen om de handtekening in een moeite weer te verwijderen. Is de handtekening gelukt, sla het ingevulde PDF-bestand dan eerst op (via de knoppen Opslaan of Opslaan als in de werkbalk) voordat de browser wordt afgesloten!

PDF: Handtekening plaatsen met Edge

Handtekening plaatsen met Adobe Reader

Moet je vaker PDF-formulieren digitaal ondertekenen dan kan het interessanter zijn om de gratis app Adobe Acrobat Reader (download: https://get.adobe.com/nl/reader/) te gebruiken. In deze app kan een digitale handtekening namelijk eenvoudig worden bewaard om later ook in andere documenten te kunnen gebruiken, je hoeft dus maar één keer een goed gelukte handtekening aan te maken. Stel jezelf wel de vraag of je het veilig genoeg vindt om je handtekening op te slaan, zeker wanneer de pc ook door anderen wordt gebruikt.

Het plaatsen van de digitale handtekening gaat in Adobe Acrobat Reader via de knop Document ondertekenen door te typen of een handtekening te tekenen (zie afbeelding), optie Zelf ondertekenen, optie Handtekening toevoegen, optie Tekenen.

PDF digitaal ondertekenen  met Adobe Reader

Plaats je handtekening in het kader. Ga net zo lang door totdat je tevreden bent, mislukte krabbels kunnen met de link Wissen worden verwijderd. Volgens de standaard instellingen van Adobe wordt een digitale handtekening automatisch opgeslagen. Heb je uit veiligheidsoverwegingen liever niet dat je handtekening wordt opgeslagen, vink dan de optie Handtekening opslaan (links onderin het venster) uit.

PDF handtekening tekenen bij Adobe Reader

Is de handtekening gelukt, klik dan op de knop Toepassen en sleep deze naar de juiste plek in het PDF-formulier. Vergroot of verklein de afbeelding zo nodig en klik vervolgens op de knop Volgende (rechts in de menubalk), optie Opslaan als een alleen-lezenkopie (zodat niemand het ingevulde formulier meer kan wijzigen), knop Doorgaan. Selecteer de gewenste map, wijzig zo nodig de bestandsnaam en sla het PDF-formulier op met de knop Opslaan (aanmelden bij Adobe is niet nodig).

Als alternatief op een digitaal getekende handtekening is het in Adobe ook mogelijk om een foto van je handtekening in te voegen. Zet hiervoor je handtekening met een blauwe of zwarte pen op wit papier en maak er een foto van (met je mobiele telefoon of digitale camera). Het invoegen van deze handtekening gaat op vergelijkbare wijze, maar dan met de optie Afbeelding (in plaats van optie Tekenen). Ook hier kan je ervoor kiezen om de handtekening op te laten slaan, zodat deze ook bij volgende formulieren weer gebruikt kan worden.

PDF handtekening met een afbeelding invoegen  bij Adobe Reader

TIP: Er bestaat altijd een risico dat je digitale handtekening wordt misbruikt. Wil je dat voorkomen, voeg dan een 'watermerk' aan je digitale handtekening toe, bijvoorbeeld de naam van de instantie waar het formulier naartoe wordt verzonden. Dit houdt natuurlijk wel in dat er elke keer opnieuw een handtekening aangemaakt moet worden!

© 2001-2024 - - SchoonePC - Rotterdam - Privacyverklaring